Zodra het zonnetje schijnt, trekken we massaal naar buiten: naar het park, het strand of gewoon de tuin. Zonlicht voelt prettig en heeft voordelen, zoals de aanmaak van vitamine D en een oppepper voor je humeur. Maar te veel blootstelling aan de zon is schadelijk voor je huid. Gelukkig kun je je daar goed tegen beschermen met zonnebrandcrème. In dit artikel leggen we helder uit wat zonnebrand precies doet, wat SPF betekent, welke soorten UV-straling er zijn, en waarom goed smeren écht belangrijk is.
Het artikel samengevat:
- Zonnebrandcrème beschermt je huid tegen schadelijke UV-straling van de zon.
- SPF (Sun Protection Factor) geeft aan hoe lang je beschermd bent tegen UVB-straling.
- UVA-straling veroorzaakt huidveroudering en schade diep in de huid
- UVB-straling zorgt voor verbranding en verhoogt het risico op huidkanker.
- Kies altijd een zonnebrand met zowel UVB- als UVA-bescherming (let op het UVA-logo).
- Smeer royaal en elke twee uur opnieuw, ook na zwemmen of zweten.
- Je wordt nog steeds bruin met zonnebrand, maar op een veilige manier.
- Iedereen, ongeacht huidtype of huidskleur, heeft bescherming nodig tegen de zon.
Waarom is bescherming tegen de zon nodig?
De zon straalt energie uit in de vorm van licht, warmte én onzichtbare ultraviolette (UV) straling. Juist die UV-straling is de boosdoener als het gaat om huidverbranding, vroegtijdige huidveroudering en een verhoogd risico op huidkanker. Je merkt het niet meteen, maar UV-stralen kunnen diep doordringen in de huidlagen en schade aanrichten op celniveau. Jaarlijks krijgen duizenden mensen in Nederland huidkanker, waarvan langdurige blootstelling aan de zon een van de belangrijkste oorzaken is.
UVA en UVB: de twee soorten straling
Er zijn verschillende soorten UV-straling, waarvan met name UVA en UVB het aardoppervlak bereiken. Beide zijn schadelijk, maar op een andere manier. UVB-straling heeft een kortere golflengte en is verantwoordelijk voor het verbranden van je huid. Het tast het DNA van huidcellen aan en verhoogt daarmee het risico op huidkanker. UVA-straling dringt dieper door in de huid en speelt vooral een rol bij huidveroudering en het ontstaan van rimpels. Ook veroorzaakt het vrije radicalen: agressieve moleculen die schade kunnen veroorzaken aan cellen en weefsels.
Hoewel UVB verantwoordelijk is voor het verbranden van de huid, is het ook de straling die vitamine D aanmaakt. UVA komt echter het hele jaar door en de hele dag door voor, ook als het bewolkt is. Daarom is het belangrijk om een zonnebrandproduct te gebruiken dat tegen beide soorten straling beschermt. Dit herken je aan een UVA-logo met een cirkel eromheen op de verpakking.
Hoe werkt zonnebrandcrème?
Zonnebrandcrème bevat stoffen die UV-straling onschadelijk maken voordat deze je huid kan beschadigen. Dit gebeurt met behulp van UV-filters, en die zijn er in twee hoofdsoorten: chemische en minerale filters.
Chemische filters dringen door in de bovenste laag van de huid en absorberen daar de UV-straling. Ze zetten deze om in een klein beetje warmte, waardoor de schadelijke effecten geneutraliseerd worden. Deze filters zijn meestal licht en smeerbaar, waardoor ze populair zijn in veel commerciële producten.
Minerale filters werken anders. Ze blijven op de huid liggen als een soort schild dat het zonlicht weerkaatst. Deze crèmes kunnen een witte waas achterlaten, al wordt dat met moderne formules met [nano]-deeltjes vaak voorkomen. Voor sprays zijn [nano]-deeltjes minder geschikt, omdat er zorgen zijn over inademing.
Wat betekent SPF?
SPF staat voor Sun Protection Factor en geeft aan hoe goed je beschermd bent tegen UVB-straling. De factor vertelt je in theorie hoe lang je in de zon kunt blijven zonder te verbranden. Stel dat je zonder bescherming na 10 minuten begint te verbranden, dan zou je met SPF 30 pas na 300 minuten verbranden, mits je goed smeert.
In de praktijk werkt dit vaak anders. Zweet, water, zand, kleding en vooral te dun smeren verlagen de effectiviteit. Daarom is het essentieel om voldoende zonnebrandcrème te gebruiken en dit elke twee uur opnieuw aan te brengen, of meteen na zwemmen of hevig zweten.
Hoeveel zonnebrand moet je gebruiken?
Veel mensen smeren te weinig, waardoor ze minder goed beschermd zijn dan ze denken. Voor een volwassene is ongeveer 7 theelepels zonnebrand per smeerbeurt nodig om het hele lichaam goed te bedekken. Denk aan één theelepel voor het gezicht en de hals, twee voor armen en schouders, twee voor borst en rug en nog eens twee voor benen en voeten. En vergeet vooral niet je oren, lippen en de bovenkant van je voeten.
Is zonnebrand veilig?
Alle zonnebrandproducten die in Nederland verkocht worden moeten voldoen aan de Europese Cosmeticaverordening. Dat betekent dat ze uitvoerig getest zijn op veiligheid. Ook speciale producten voor kinderen onder de drie jaar worden extra streng beoordeeld. Je kunt ervan uitgaan dat zonnebrandcrème bij normaal gebruik veilig is, ook voor baby's en jonge kinderen.
Sommige mensen kunnen allergisch reageren op geurstoffen of bepaalde UV-filters. In dat geval is het verstandig om een parfumvrije zonnebrand te kiezen of een ander type filter te proberen. Let ook op de houdbaarheid van je zonnebrandcrème: de meeste producten zijn tot 12 maanden na opening effectief. Daarna neemt de beschermingsfactor af.
Kan ik nog bruin worden met zonnebrand?
Ja, zeker. Zonnebrandcrème voorkomt verbranding, maar laat nog steeds genoeg UV-straling door om een kleurtje op te bouwen. Je wordt wat langzamer bruin, maar wel op een gezondere manier. Een veilige bruining ontstaat door geleidelijke blootstelling en goede bescherming. Bruin worden zonder te verbranden is uiteindelijk beter voor je huid en houdt je langer mooi.
Zonnebrand bij kinderen
De kinderhuid is dunner en gevoeliger dan die van volwassenen. Daarom is het belangrijk om bij kinderen altijd een zonnebrandcrème met SPF 50 te gebruiken. Smeer je kind regelmatig opnieuw in, vooral na het zwemmen. Baby’s en peuters kun je het beste helemaal uit direct zonlicht houden, zeker tussen 12:00 en 15:00 uur. Combineer zonnebrand met beschermende kleding, een zonnehoedje en een zonnebril voor optimale bescherming.
Welk huidtype heb jij?
Niet iedereen reageert hetzelfde op de zon. Volgens het Fitzpatrick-systeem zijn er zes huidtypes, van zeer licht (type I) tot zeer donker (type VI). Mensen met een lichte huid verbranden sneller en moeten extra alert zijn op zonbescherming. Maar ook mensen met een donkere huid kunnen verbranden en lopen risico op huidschade, al gebeurt dat meestal minder snel.
Zonnebrandcrème is een onmisbare bondgenoot voor een gezonde huid. Het beschermt je tegen UV-straling, voorkomt verbranding en verkleint de kans op huidkanker. Goede bescherming begint bij de juiste keuze van product, voldoende smeren en regelmatige herhaling. Let op je huidtype, wees extra voorzichtig met kinderen en combineer zonnebrand met andere maatregelen zoals kleding, schaduw en het vermijden van de heetste uren van de dag. Zo kun je volop genieten van de zon, zonder de risico’s.